TÜP BEBEKTE PARADİGMA DEĞİŞİYOR:

EMBRYOYU DONDURUP SAKLAMAK DAHA SONRA TRANSFER ETMEK GEBELİK ŞANSINI ARTIRIYOR

Tüp bebek uygulamalarında laboratuvarda geliştirilen embriyo anan rahmine transfer edildiğinde rahmin, daha doğrusu endometrium dediğimiz rahim zarının gebelik için uygun olmadığı ve bunun başarı şansını azalttığı öteden beri ileri sürülmüştür. Bu iddianın 2 sebebi vardır: birincisi doğal gebelik oluşumunda tüpde döllenen yumurtanın embriyo haline geldiğinde 5-6 gün sonra rahim boşluğuna düşmesi, ancak tüp bebekte bu transferin 3-5 gün sonra yapılmasının bir uyumsuzluğa yol açtığı, ikincisi ise çok sayıda yumurta almak için fizyolojik düzeyin üzerinde yapılan uyarı ile östrojen hormonunun doğal adet siklusunun 8-15 kat üzerine çıkması ve bu östrojen hormonunun rahim zarını aşırı uyarması ile gebelik için rahim zarının uygun olmaktan çıkmasıdır. Bu tartışma tüp bebeğin ilk başlangıcında da olmuş ve 1978 de ilk tüp bebek uygulaması olan Louise Brown’ın doğumu ilaç kullanılmadan doğal siklusta Edward ve Steptoe tarafından yapılmıştır. Daha sonra Avusturya’dan Trounson 1981 yılında yumurtlamanın uyarılması ile tüp bebek uygulamalarını yapmış ve bu pratiğe yerleşmiştir. Bundan birkaç yıl sonra Roterdam da Erasmus Üniversitesi’nde 1984 yılında Zeilmaker ve Cohen donmuş embriyodan ilk gebeliği elde etmişlerdir.

Tüp bebekteki bu tartışma embriyo dondurma (krioprezervasyon) tekniklerinin gelişmesi ve artık donmuş embriyonun çözülmesi sonucunda neredeyse % 100 sağlıklı embriyoların bozulmadan elde edilir olması ile yeni bir boyuta taşınmıştır. “Madem uyarılmış sikluslar daki yüksek, fizyoloji dışı hormonal durum embriyonun rahime kabulünü bozuyor, o zaman tüm sağlıklı embriyoları dondurup saklayalım, daha sonra doğal siklusta veya doğala yakın hazırlanmış siklusta embriyoları çözerek rahime transfer edilerek başarı şansı artıralım” görüşü giderek rağbet görmeye başlamıştır. Roterdam da Erasmus Üniversitesi’nde 1984 yılında Zeilmaker ve Cohen donmuş embriyodan ilk gebeliği elde etmişlerdir.

Aslında tüm embriyoları dondurup saklama görüşü baştan beri düşünülmüş olsa da donmuş embriyoları çözülmesi sonrası embriyoların sağlıklı çıkmadığı için bu uygulama uzun yıllar pratiğe fazla girememiştir. Japonya’dan Kuwayama ve Kato ekibi ile Amerika Wisconsin’den Stehlik ve Katayama ekiplerinin ortak çalışmaları meyvelerini vermiştir. Araştırmcıların 2005 de tüm embriyoları vitrifikasyon tekniği ile dondurup % 100 e varan başarı ile çözmeyi başarmaları ile tüp bebek pratiği değişmeye başlamıştır. Dünyadaki en büyük tüp bebek kliniklerinden biri olan Kato kliniğinde artık çok aşırı dozda olmayan ilaçlarla yumurtalar uyarılmakta, oluşan sağlıklı tüm embriyolar dondurulup saklanmakta, o ay transfer edilmemekte daha sonra ki aylarda embriyolar çözülerek transfer edilmektedir. Şu anda Amerika , Japonya ve İspanya’da bir çok klinik taze embriyo transferi yerine donmuş embriyo transferini tercih etmektedir.

Amerika Las Vegas’ta Dr. Shapiro 2011 ve 2013 yılında yaptığı bilimsel çalışmalarda tüm embriyoları dondurup saklayarak daha sonra transfer etmenin gebelik oranlarını artırdığı gibi gebelikte annede ve yenidoğan bebekte çıkabilecek problemleri de azalttığını göstermiştir.

Tüp bebekte bazen görülebilen bir problem olan aşırı yumurta uyarılması(hiperstimulasyon sendromu) durumunda embriyo transferi yapıldığında eğer gebelik oluşursa bu durum daha ağırlaşmakta ve kadın hayatının tehdit eden durumların ortaya çıkma riski artmaktadır. Bu durumda da embriyo dondurup saklamak kadın için bu ağır durumu engelleyebilmekte ve hayat kurtarıcı olmaktadır.

Yine uyarılmış sikluslarda çatlatma iğnesi( hCG, pregnyl, Ovitrelle, Chromion) verileceği gün progesteron hormonunun kanda yükselmesi de rahim zarını olumsuz olarak etkileyerek yapılacak embriyo transferinin rahime tutunmasını bozabilmektedir. Böyle bir durum tespit edildiğinde de embriyo dondurup saklamak ve sonraki aylarda transfer etmek gebelik şansını artıracaktır.

İlk tüp bebeğin yapıldığı 1978 den beri tüp bebek uygulamaları bir kaç temel uygulama farklılıklarına gitmiştir. Bütün embriyoların dondurulup daha sonra transfer edilmesi uygulaması da tüp bebekteki paradigmayı değiştirecek temel bir farklılaşmalardan biri olacaktır.

Etiketler : embriyoyu dondurup saklamak , tüp bebek tedavi yöntemleri